Mostovi od lamelirane drvene građe su održive i isplative opcije za zamenu mostova na putevima sa niskom frekvencijom saobraćaja i u naseljenim mestima. To su istraživači sa South Dakota State University u laboratoriji J. Lohr Structures zaključili nakon testiranja grednog mosta napravljenog od lameliranog drveta. Glulam, predstavlja lameliranu drvenu građu, odnosno elemente koji se izrađuju od slojeva drvenih traka spojenih lepkom.
Gredni most, koji je napravljen od drveta južnog žutog bora, pokazao je zadovoljavajuće karakteristike i minimalnu štetu pri cikličnom opterećenju ekvivalentnom služenju od 75 godina, objasnio je asistent profesora građevinarstva Mostafa Tazarv koji je takođe i koordinator laboratorije za konstrukcije i jedan od glavnih istraživača na projektu. „Po našem saznanju, ovo je prvi put da je urađeno celokupno testiranje na mostovima od lamelirane drvene građe", rekao je.
Projekat je bio sponzorisan od strane U.S. Department of Transportation preko Mountain Plains Consortium i South Dakota Department of Transportation. Gruen-Wald Engineered Laminates of Tea donirali su most koji je testiran.
Cilj je bio da se pruži alternativa uobičajenim montažnim mostovima, za koje postoji samo jedan lokalni dobavljač u Južnoj Dakoti. Ovo istraživanje daje gradovima i opštinama više mogućnosti prilikom projektovanja novih mostova ili zamene starih.
Slika 1. Testiranje u laboratoriji (foto: South Dakota State University)
Proizvođači postavljaju drvo u slojeve kako bi smanjili varijabilnost materijala što je svojstveno prirodnom drvetu i povećavaju snagu postavljanjem kvalitetnijeg materijala na spoljne delove gde je najveće opterećenje, sudeći prema U.S. Department of Transportation. „Oni mogu da prilagođavaju slojeve kako bi odgovarali definisanim ciljevima", objašnjava profesor Nadim Wehbe, rukovodeći na Department of Civil and Environmental Engineering i jedan od glavnih istraživača na projektu.
Početni troškovi izgradnje mosta od lamelirane drvene građe mogu biti od 25 do 50 odsto manji u odnosu na uobičajeni most, objašnjava Tazarv. Obično se most može postaviti za jedan dan bez potrebe za specijalizovanom opremom ili posebno obučenim osobljem.
„Pored toga, način na koji se drvo danas tretira i vrste materijala koje se koristi za tretman su ekološki bezbednije“, objasnio je.
Sve u svemu, Tazarv zaključuje: „Drveni mostovi su strukturno i ekološki održivi, jeftini i izdržljivi." Pored toga, oni su jednostavni i relativno brzi za izgradnju, što skraćuje vreme zatvaranja puta.
Slika 2. Testiranje u laboratoriji (foto: South Dakota State University)
Testiranje grednog mosta
Gredni most od lamelirane drvene građe koji se može proširiti do 24,38m, sastoji se od poprečnih drvenih panela podržanih sa uzdužnim drvenim nosačima. Testirani uzorak u punoj veličini bio je dug 15,24m i širok 2,9m, što je približno jednako jednoj saobraćajnoj traci. Sastojao se od 13 drvenih panela povezanih sa tri nosača pomoću snažnog epoksidnog lepka. Gredni most je rađen na osnovu projekta za teretno opterećenje puta American Association of Highway and Transportation Officials (AASHTO).
Petnaest potpuno natovarenih kamiona dnevno obično prelazi preko mosta sa niskom frekvencijom saobraćaja, kaže Tazarv. Da bi ovo simulirali, istraživači su primenili opterećenje masom od 14.515kg na sredinu mosta brzinom od jednog tereta u sekundi, objasnio je diplomirani student Zachary Carnahan.
„Ovo čini da most stari za kratko vreme", rekao je Tazarv. Most je izdržao pola miliona ciklusa opterećenja, što je jednako služenju od 90 godina. „Opšti zaključak je da važe propisani AASHTO standardi za ovaj tip mosta."
