Voždovac je mesto gde se susreću raznovrsni prizori, kulturno-istorijski spomenici i ambijentalne celine koje u sebi nose poseban pečat ljudi koji ovde rade, žive i odrastaju.
Pružajući se na teritoriji od 14.864 hektara i sa preko 168.000 stanovnika, Voždovac obuhvata delove gradskog jezgra, kombinovanog od starih naseobina poput Lekinog brda, Dušanovca i mnogobrojnih savremenih stambenih celina, ali i korpus prigradskih naselja koja se protežu duž starog kragujevačkog druma.
U skladu sa savremenim tendencijama društvenog razvoja, proces decentralizacije nadležnosti na regionalne i lokalne nivoe stvara novi oblik odgovorne lokalne vlasti koja promoviše i podržava socio-ekonomski razvoj svoje teritorije, podstičući efikasnije korišćenje raspoloživih resursa sopstvene teritorije, tj. njenih ljudskih, finansijskih, tehničkih i prirodnih kapaciteta. Tako je dokument pod nazivom Studija potencijala socio-ekonomskog i teritorijalnog razvoja opštine Voždovac, nastao kao proizvod timskog rada grupe eksperata u periodu od aprila do juna 2006. godine, predstavio rezultate istraživanja koji je pokazalo da je Voždovac opština privlačna za investitore zbog velike površine neizgrađenog zemljišta.
Urbanistička slika Voždovca poslednjih nekoliko godina bila je u znaku rekonstrukcije ulica i vodovodne mreže, gasifikacije, izgradnje sportskih terena i igrališta za decu, asfaltiranja puteva i slično. Svi planovi su upravljani u cilju očuvanja ambijentalne celine i kulturnog nasleđa starog Voždovca, ali i ujedno takvi da opštini omoguće uslove za zaštitu i unapređenje životne sredine, modernizaciju i napredak.
Nakon akcije Predsednik na terenu koja je sprovedena tokom marta i aprila ove godine i koja je rezultirala mnoštvom realizovanih infrastrukturnih projekata, pojedina voždovačka naselja dobila su potpuno novi izgled – revitalizovane su zelene površine, uređeni parkovi, poboljšana javna rasveta, rekonstruisane staze, trotoari, stepeništa, očišćene deponije i drugo. Započinje izgradnja ambulante u naselju Zuce, kao i dva trga sa fontanama u naselju Braće Jerković i na Banjici. Pored toga u planu je izgradnja Pazl grada na Banjici sa zabavno-rekreativnim sadržajima, na tri sprata, visine 9m, prečnika 30m, sa gumenim podom, pri čemu će svi rekviziti za igru biti od drveta i obli kako se deca ne bi povredila. U blizini će se nalaziti tereni za vožnju skejt-borda i rolera. Opština u saradnji sa Zavodom za zaštitu spomenika planira i rekonstrukciju objekta Stare Mehane u Kumodražu, koja će nakon adaptacije koristiti za dodatno obrazovanje dece. Na opštini su u funkciji dva sportska centra: Centar za kulturu i sport Šumice i SC Voždovac, a aktivni su i brojni sportski klubovi i organizacije.
Kako bi kultura življenja bila dodatno razvijana, na Voždovcu je napravljen program za uređenje ulaza stambenih zgrada, pri čemu opština obezbeđuje 70% od ukupno potrebnih finansijskih sredstava. Voždovac je prva opština koja je formirala svoju EKO-patrolu, sa zadatkom da se svakodnevno čiste i uređuju javne površine. Tradicionalno se raspisuje konkurs i dele nagrade za najlepše uređen balkon, baštu, ulaz, dvorište...
Opština Voždovac obuhvata 24 mesne zajednice, a prema Generalnom planu Beograda 2021. godine, mesne zajednice Voždovca pripadaju srednjoj građevinskoj zoni (Voždovac), spoljnoj građevinskoj zoni (Kumodraž, Jajinci) i rubnoj zoni (Zuce, Rakovica selo, Beli potok, Pinosava). Postoji inicijativa za obuhvatanje Ripnja u granice Generalnog plana, a u toku je i izrada plana opšteg uređenja ovog naselja. Jajinci i Kumodraž izgubili su status sela i sada se tretiraju kao prigradska naselja.
Prednosti koje opštini Voždovac osiguravaju konkurentsku poziciju i koje njeno područje čine privlačnim za život i rad, sa aspekta urbanizma i arhitekture su:
- dobar geografski i saobraćajni položaj u odnosu na tradicionalne saobraćajne pravce i evropski Koridor 10
- potencijal prostora i postojeća putna mreža u vidu uzdužnih saobraćajnica
- vodni potencijal – bogatstvo Voždovca vodama
- dobra očuvanost prirode i šuma – ekološki kapaciteti
- značajno poljoprivredno zaleđe
- potencijal za komercijalne delatnosti, ljudski i kadrovski potencijal.
Najveći problemi sa kojima se oblast urbanizma i arhitekture na Voždovcu danas suočava odnose se na:
- nizak nivo i dotrajalost postojeće arhitekture
- nedovoljan broj poprečnih
- saobraćajnica
- nedostatak vodovodne i kanalizacione mreže u podavalskom području, ali i u nekim centralnim gradskim zonama
- nerešeno odlaganje otpada – problem 23 divlje deponije na Voždovcu
- nedostatak kulturnih sadržaja, poput bioskopskih sala, pozorišta i slično
- ugroženost arheoloških i kulturno-istorijskih objekata
- neuređenost sela i nedostatak tipizacije objekata u njima.
Na osnovu navedenih trendova i uslova, može se zaključiti da je oblast urbanizma na Voždovcu suočena sa brojnim izazovima koji su determinisali trenutnu urbanističku situaciju. U prethodnom periodu je izostala adekvatna institucionalna, tehnološka, legislativna i finansijska podrška urbanizmu i arhitekturi na Voždovcu i nisu bile uvažavane specifičnosti i potencijali koje bi trebalo iskoristiti za dalji razvoj opštine u ovoj sferi.
Međutim, osavremenjivanjem postojećih infrastrukturnih kapaciteta stvorile bi se mogućnosti koje bi podstakle brz razvoj lokalne zajednice. Aktiviranjem spoljne magistralne tangente (SMT) u velikoj meri bi se rasteretio saobraćaj. U planu je proširenje starog Avalskog druma. Planiranom izgradnjom obilaznog auto-puta, dolinom Rakovičkog potoka preko Prevoja (raskrsnica sa Avalskim putem) i Bubanj potoka, kao i izgradnjom odgovarajućih saobraćajnih čvorova na mestima ukrštanja, opšta pristupačnost podavalskih naselja će se uvećati. Takođe bi trebalo istaći da su usled ne tako davnog perioda zanemarenosti opštine ogromne teritorije ostale neiskorišćene i slobodne za razvoj. Trenutni imperativ lokalne vlasti je aktiviranje Avale za razvoj turističko-sportskih, banjskih i spa kompleksa kao i reprezentativnog etno-parka. Tome će posebno doprineti novootkriveni termalni izvor oko Zavojničke reke u naselju Zuce, gde je temperatura vode 22 stepena. Ukoliko bušotina i analize koje se sprovode budu ekonomski opravdane, termalne vode mogle bi da nađu svoju primenu u rekreativnom turizmu, poljoprivredi, ali i grejanju. Na Avali su evidentirana dva arheološka lokaliteta kao i stajna tačka sa koje se pružaju vizure na Beograd, koje treba zaštititi budućim uređenjem prostora. Poslednjih nekoliko godina pokrenuta je izrada programa i planova, što posebno dobija na značaju ako se uzme u obzir da je, pre toga, poslednji urbanistički plan za Voždovac bio usvojen još 1991. godine. Autokomanda, prostor između autoputa i Tabanovačke ulice, odnosno buduće trase Unutrašnjeg magistralnog prstena (UMP), predstavlja teritoriju najvećeg potencijala i lokacijske vrednosti u ovom delu grada za komercijalne delatnosti.
Na području uz auto-put planirani su centralni sadržaji reprezentativnog karaktera, a u drugom planu, prema Mokroluškoj ulici planirana je zona privrednih delatnosti, sa postojećom tampon zonom zelenila prema zoni za stanovanje. Park-šuma Šumice je izuzetan ambijentalni potencijal, a istovremeno sa revitalizacijom staza otvorena je i trim-staza Staza zdravlja. Tradicionalni centar Voždovca je ulica Vojvode Stepe, koja je kompletno izgrađena i koja će se nakon dodatnih radova pretvoriti u još jedan savremeni voždovački Bulevar. U prošlosti je ova ulica bila četvrta po značaju trgovačka ulica Beograda. U Banjičkoj šumi žive neke od zaštićenih retkih vrsta ptica, a predstoji i oživljavanje Kumodraške šume u kojoj su pronađene iskopine starog manastira, pećine, izvori... Uz park-šumu Stepin lug planira se transformacija ostataka postojećih blokova seoskog stanovanja iz ruralnog sadržaja na urbani nivo.
Pokretanjem izrade nedostajuće planske dokumentacije omogućiće se brz razvoj Voždovca, prvenstveno kao beogradske opštine komercijalno-turističkog karaktera, sa naglašenim potencijalom za stambenu izgradnju.
