JP DIREKCIJA za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda

JP Direkcija za gradsko građevinsko zemljište i izgradnju Beograda je osnovano 1956. odlukom Skupštine Grada i od tada ima vodeću ulogu u usmeravanju načina korišćenja gradskog građevinskog zemljišta kroz njegovo infrastrukturno opremanje i izgradnju javnih objekata, u skladu sa utvrđenom strategijom razvoja grada. Poslovi Direkcije čine trećinu svih ulaganja na teritoriji grada Beograda, što je čini najvećim investitorom Grada. U Direkciji je zaposleno oko 300 ljudi koji rade u devet odseka: za građevinsko zemljište, za planiranje i izgradnju, za stambenu izgradnju, za informacione tehnologije i marketing, za rešavanje imovinsko-pravnih pitanja, za finansijska pitanja, za opšte poslove, za zaposlene i u dva Odseka koja se bave projektovanjem, pripremnim radovima i nadgledanjem izvođenja radova.

Javno preduzeće Direkcija za gradsko zemljište i izgradnju Beograda ima dva organa upravljanja:

• Upravni odbor je organ koji upravlja Direkcijom – čini ga 14 članova i Predsednik upravnog odbora (trenutno je to Boris Ranković, diplomirani pravnik)
• Nadzorni odbor pregleda godišnji izveštaj i obračun, vrši kontrolu materijalno-finansijskog poslovanja Direkcije i podnosi svoj izveštaj Upravnom odboru Direkcije i Skupštini grada Beograda. Na njegovom čelu je Predsednik Nadzornog odbora (ovu funkciju trenutno vrši Dejan Simić, diplomirani pravnik).

Rad Direkcije na izradi i izvođenju projekata i planova zasniva se na tržišnom pristupu, transparentnosti i pravednom zastupanju svih korisnika prostora. Ona ima zadatak zaštite i brige o racionalnom i namenskom korišćenju građevinskog zemljišta.

Direkcija vodi poslove pripremanja, komunalnog opremanja i uređivanja gradskog građevinskog zemljišta što podrzumeva: izradu svih potrebnih podloga (geodetskih, geoloških, urbanističke i tehničke dokumentacije (izvoda iz urbanističkih planova, tj. akta o urbanističkim uslovima, urbanističkih projekata i izvođenje radova izgradnje objekata komunalne infrastrukture i uređenja slobodnih površina.Takođe radi na izradi elaborata za davanje zemljišta u zakup (i rešavanje imovinsko-pravnih odnosa i studija i analiza o ekonomskoj opravdanosti. Bavi se poslovima inženjeringa, konsaltinga i menadžmenta u okviru uređivanja građevinskog zemljišta i izgradnje javnih objekata.

Program za uređivanje gradskog građevinskog zemljišta i izgradnje objekata komunalne infrastrukture sa finansijskim planom priprema Direkcija, ali ga nakon toga mora podržati i usvojiti Gradska skupština. Upravo ona vrši nadgledanje sprovođenja Programa i priprema izveštaj o implementaciji planiranih aktivnosti, a u okviru Programa predstavljaju se troškovi izgradnje i održavanja infrastrukturnih mreža i objekata.

Kupovina, prodaja i iznajmljivanje nekretnina za sopstveni račun, a za potrebe uređivanja građevinskog zemljišta, takođe su deo poslova Direkcije. Ona sprovodi postupak formiranja početne cene zemljišta, davanja zemljišta u zakup i zaključivanja ugovora sa investitorima o regulisanju međusobnih prava i obaveza.

Program sadrži izbor prioritetnih objekata infrastrukture i planirane aktivnosti koje su utvrđene po osnovnim kriterijumima:

• završetak i dovođenje u funkciju objekata čija je izgradnja u toku
• izgradnja komunalnih objekata značajnih za razvoj grada u celini
• objekata neophodnih za realizaciju stambene i druge izgradnje na započetim i novim lokacijama
• izrada planske i tehničke dokumentacije za prostore i objekte čija je realizacija izvesna.

Finansijska sredstva se obezbeđuju iz budžetskih prihoda, koje realizuje Direkcija po zaključenim ugovorima sa zakupcima građevinskog zemljišta i zakupcima poslovnog prostora.

Ukupan prihod u 2006. bio je preko 11, a budžet planiran za realizaciju Programa iznosio je 6 milijardi dinara. Zbog porasta naplate naknade za uređivanje gradskog građevinskog zemljišta, ostvaren je suficit u iznosu od 3 milijarde u odnosu na pretpostavljenu naplatu. To budžetu Grada daje mogućnost njegovog usmeravanja na izgradnju infrastrukture, koja je preduslov svih ostalih ulaganja i izgradnje.

Obim predviđenih sredstava za realizaciju Programa definisan je na osnovu detaljno planiranih aktivnosti za svaki pojedinačni objekat i kao takav se može pratiti tokom godine u softverskom paketu MS Project.

Program sadrži izbor prioritetnih objekata komunalne infrastrukture i planirane aktivnosti koje su utvrđene po osnovnim kriterijumima:

• završetak i dovođenje u funkciju objekata čija je izgradnja u toku
• izgradnja komunalnih objekata značajnih za razvoj grada u celini
• objekata neophodnih za realizaciju stambene i druge izgradnje na započetim i novim lokacijama
• izrada planske i tehničke dokumentacije za prostore i objekte čija je realizacija izvesna.

Finansijska sredstva se obezbeđuju iz budžetskih prihoda, koje realizuje Direkcija po zaključenim ugovorima sa zakupcima građevinskog zemljišta i zakupcima poslovnog prostora. U ovom programu iskazan je zbirni prikaz po grupama – pribavljanje urbanističkih planova, saobraćajnice, vodovod...

U Direkciji za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda vrlo ozbiljno se radi na izradi informacione osnove o gradskom građevinskom zemljištu i infrastrukturi. Ovo podrazumeva prikupljanje, obradu i predstavljanje podataka i ima ogroman značaj, kako pri budućoj izradi planskih dokumenata u toku istraživanja procesa u gradskom prostoru , tako i kao kontrolni i mehanizam monitoringa. U narednom periodu Direkcija počinje sa predstavljanjem i sukcesivnim objavljivanjem svih važećih urbanističkih planova na svojoj Internet stranici sa idejom da se svim građanima omogućava lakši uvid u planirane aktivnosti na području obuhvata određenog plana.

Direkcija obavlja i poslove vezane za legalizaciju objekata izgrađenih ili rekonstruisanih bez građevinske dozvole do 2003. godine na području deset gradskih opština pa se na internet stranici mogu preuzeti obrasci i zakoni koji regulišu ovu tematiku i koji omogućavaju efikasniju saradnju Direkcije i građana.

U narednom periodu radiće se na izradi pripremnih radova neophodnih za izradu planova što su:

• ekološka karta Beograda
• Katastar zagađivača životne sredine Beograda
• Katastar klizišta Beograda
• izrada generalnih projekata, studija i analiza za potrebe izrade urbanističkih planova
• GIS podzemnih instalacija sa prikupljanjem katastarskih podataka za potrebe realizacije planova i ustupanje zemljišta.

Katastar podzemnih instalacija u Beogradu je toliko zastareo i neažuran da vrlo često čak i vodovi magistralnog karaktera (elektro i telefonski kablovi, vodovi kanalizacione i vodovodne mreže) nisu registrovani. Zbog toga je u Direkciji planirano ažuriranje i pravljenje baze podataka o podzemnim instalacijama.

Predloženi koncept finansiranja planiranih projekata Direkcija u svojim predlozima planova i programa za izgradnju nedostajuće infrastrukture često predlaže finansijsku saradnju Direkcije, opštinskih vlasti i samih građana. Predlaže se zajedničko ulaganje u projekte u odnosu 50:50%, između građana i institucija nadležnih za infrastrukturno opremanje. Ovim privatno-javnim aranžmanom na teritoriji grada Beograda se mogu izgraditi projekti za koje ne postoje dovoljna sredstva iz javnih fondova a čija je izgradnja u opštem interesu i u privatnom interesu. U Direkciji se smatra da je ovo način kojim se postiže pomirenje javnog i privatnog interesa pri realizaciji određenog projekta. Na lokaciji Bloka 67 na Novom Beogradu, strani privatni investitor je dobio mogućnost izgradnje naselja za potrebe održavanja Univerzijade. Mišljenje Predsednika Direkcije je da se na ovaj način zadovoljava javni interes tako što će se stanovi ustupiti gradu za potrebe Univerzijade, a potom će isti ti stanovi biti u komercijalnoj upotrebi na tržištu. Sličan primer je i u slučaju marine Dorćol. Kontrolnu funkciju ima ne samo Direkcija, grad, već i preduzeće UB 2009 koje je osnovano od strane države za kontrolu ovog procesa. U slučaju Univerzijade, postoje vrlo čvrsti i precizni ugovori, sa jakim bankarskim garancijama u vrlo visokim vrednostima vezanim za rokove, kao i mehanizmi koji investitora odnosno izvođača prisutnog na lokaciji teraju da poštuje rokove. Neophodna je zgradnja i infrastrukture. U skladu sa mišljenjem Uprave za javne nabavke, izvođaču je prepušteno, opet uz državnu kontrolnu funkciju, izvođenje kompletne javne infrastrukture koja se tu nalazi. Očekivanja su da će biti ispunjene sve obaveze iz ugovora, odnosno da će naselje biti kompletno završeno do 1. januara 2009. godine. Direkcija u okviru Nacionalnog investicionog plana, pomaže i u izgradnji dva atletska stadiona i sportskih sadržaja kod ulice Ivana Ribara na Novom Beogradu. Koncept koji se predlaže pri izradi Nacionalnog investicionog plana, jeste da bi potencijalni investitor, ukoliko dobije određeno zemljište u zakup za izgradnju sadržaja komercijalnog karaktera, zauzvrat morao da napravi atletske stadione koji su, uzgred, veoma ozbiljna i velika investicija koja prevazilazi sredstva koja su predviđena i samim NIP-om. Po mišljenju uprave Direkcije ovo je jedini koncept i način da se dođe do atletske staze. U ovom slučaju, atletski savez i grad Beograd bili bi kontrolni mehanizmi koji bi davali inpute potencijalnom investitoru o načinu na koji bi trebalo da ti stadioni budu završeni. U skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji i Odlukom o građevinskom zemljištu sačinjeni su sledeći programi: Program uređivanja javnog građevinskog zemljišta Program davanja u zakup javnog neizgrađenog građevinskog zemljišta Program uređivanja ostalog građevinskog zemljišta Program davanja u zakup ostalog  neizgrađenog građevinskog zemljišta u državnoj svojini Program uređivanja javnog građevinskog zemljišta za izgradnju kapitalnih saobraćajnica od posebnog interesa za Grad način unapređenja saobraćaja u gradu. Ovo podrazumeva analize i studije, izradu plana, studija o tunelima Beograda, noveliranje transportnog modela Beograda, donošenje urbanističkih normativa za parkiranje.