Na finskom Univerzitetu Aalto napravljen je lepak na biološkoj bazi koji može da zameni lepkove za drvo koji sadrže formaldehid. Glavna sirovina u novom lepku je lignin, strukturna komponenta drveta i nusproizvod celulozne industrije koji se obično spaljuje nakon obrade drveta. Lignin nudi zdraviji i prihvatljiviji način korišćenja drveta u građevinarstvu u odnosu na formaldehid.
Sve se više koriste lepljene drvene ploče (Foto: Pixabay)
Drvene konstrukcije imaju znatno manji ugnjenični otisak od betonskih i bolje su za zdravlje ljudi. Međutim, drveni paneli i dalje koriste lepkove napravljene od fosilnih sirovina. Sadrže formaldehid, koji može biti štetan po zdravlje, posebno za one koji rade u procesu proizvodnje lepka. Formaldehid iz drvenih ploča može ugroziti zdravlje ljudi koji žive u ovakvim građevinama.
S druge strane, lignin dolazi iz samog drveta, povezuje celulozu i hemicelulozu i daje drvetu čvrstu i snažnu strukturu. Lignin čini oko četvrtinu težine drveta i proizvodi se u ogromnim količinama u industriji celuloze i bioprerađivačkoj industriji. Koristi se samo 2-5 odsto proizvedenog lignina, a ostatak se sagoreva u fabrikama.
Oglas
Ranije su bili neophodni dugotrajni i hemijski intenzivni predtretmani da bi se lignin koristio u lepkovima bez formaldehida. Lepak koji su razvili istraživači Univerziteta Aalto može da koristi prečišćeni kraft lignin, a hemijska reakcija za stvaranje lepka traje nekoliko minuta umesto nekadašnjih 10 sati. Nije potrebno dodatno zagrevanje sirovine, što smanjuje potrošnju energije. Jedini nusproizvodi procesa su so i natrijum hidroksid ili lužina.
Profesorka na Fakultetu hemijskog inženjerstva Univerziteta Aalto Monika Österberg naglašava da je ovo veoma važno za životnu sredinu i za industriju jer korišćenje lignina može smanjiti emisiju ugljen-dioksida i povećati vrednost prerade šuma. Ona ističe da je zato istraživanje lignina važan prioritet na ovom univerzitetu.
Istraživač Alexander Henn objašnjava da je izuzetno važno prevazići nedostatke lepkova za panele na bazi drveta i razviti novu inovaciju u komercijalni proizvod jer se lepljene drvene ploče, kao što su šperploča i iverica, sve više koriste za zidove, plafone i podove. On kaže da bi to omogućilo više drvene gradnje, jer jak lepak koji je otporan na toplotu napravljen od prirodnih materijala čini gradnju zaista ekološkom i sigurnom.
Sadržaj lignina u prethodnim lepkovima bio je relativno nizak (oko 20-50 procenata), dok inovacija Univerziteta Aalto ima sadržaj lignina od preko 90 procenata. Lepak je jak, netoksičan i štiti površine od požara, pa se može koristiti čak i kao usporivač plamena.
Istraživači navode da se lignin može koristiti i kao sirovina za aplikovanje premaza i kompozita. Istraživački rad će se nastaviti u laboratoriji, a razmatraće se i različite mogućnosti komercijalizacije ovog proizvoda.
