Kako nastaje kamena vuna?

Istorija

Kažu da je kamena vuna nastala sasvim slučajno, u 19. veku na Havajima! Naime, vulkansku lavu je rashladio i raspršio jak vetar, stvarajući paperjasta vlakna koja je lokalno stanovništvo kasnije koristilo za pokrivanje svojih koliba, štiteći se tako od vrućine.

Metod proizvodnje kamene mineralne vune prvi put je patentiran u Americi 1870. god. i do danas se zasniva na sličnim principima: sirovine mineralnog porekla se tope na visokim temperaturama, od njih se dobija "lava", tj. rastop koji se raspršuje u vlakna od kojih se kasnije prave ploče kamene vune – jedinstveni materijal koji u isto vreme obezbeđuje toplotnu i zvučnu izolaciju, kao i za zaštitu od požara.

Sadržaj 

Šta je uopšte kamena vuna i čemu služi?

Izolacioni materijal namenjen za toplotnu, zvučnu i zaštitu od požara u građevinarstvu i industriji.

Trendovi u građevinarstvu, ali i zakonske regulative zahtevaju visok nivo energetske efikasnosti novih zgrada, kao i zgrada koje se renovinaraju. Istovremeno, savremeno građevinarstvo zahteva kvalitetne, multifunkcionalne materijale, po mogućstvu prirodnog porekla. Kamena vuna ispunjava sve navedene zahteve i nametnula se kao prvi izbor arhitekata, investitora, izvođača i vlasnika kuća.

Proizvodnja u Srbiji

Kamena vuna se u Srbiji proizvodi jedino u fabrici u Surdulici, još od davne 1974. god, što govori da ovaj proizvod ima dugu tradiciju na našim prostorima. Otkako je Knauf Insulation preuzeo fabriku 2005. god i značajno proširio njene proizvodne kapacitete, kamena vuna se proizvodi po takozvanom BAT (Best Available Technology ) principu – upotrebom najbolje dostupne tehnologije. Ista tehnologija se upotrebljava i u ostalim fabrikama mineralnih vuna u okviru Knauf Insulation-a (njih gotovo 40 u celom svetu). 

U Surdulici se proizvodi kamena vuna vrhunskog kvaliteta za najrazličitije primene: kose i ravne krovove, spoljašnje, unutrašnje i pregradne zidove, podove na tlu i u međuspratnoj konstrukciji.

Danas kamena vuna, iako ‘star’ materijal, važi za prestižno i premijum rešenje, jer pruža kombinaciju karakteristika kao nijedan drugi proizvod: obezbeđuje zaštitu od hladnoće zimi i vrućine leti, zaštitu od buke i požara, paropropusna je, otporna na hemikalije i mikroorganizme, dugotrajna, dimenziono stabilna, ne pospešuje razvoj bakterija i buđi i reciklira se.

Potražnja za ovim proizvodom iz godine u godinu raste, kako raste i svest i potreba za racionalnom potrošnjom energije. Prva mera ka energetskoj efikasnosti je svakako izolacija, pa se tako kamena vuna iz Surdulice, osim u Srbiji, koristi i za izolaciju zgrada u Rumuniji, Bugarskoj, Grčkoj, Makedoniji, Albaniji, Crnoj Gori...

Sirovine

Zašto se za kamenu vunu kaže da je mineralna? Zato što je osnovna sirovina za njenu proizvodnju mineral – kamen vulkanskog porekla (dijabaz i dolomit, u manjoj meri i bazalt). Iako termin "kamen vulkanskog porekla" zvuči egzotično, sav kamen za proizvodnju u Surdulici dolazi iz lokalnih kamenoloma u Srbiji.

Proces proizvodnje

1. Kamen se, uz dodatak reciklata u vidu briketa i pomoćnih energenata – koksa, gasa i struje, po određenoj recepturi dozira i ubacuje u kupolnu peć u kojoj se sve topi temperaturi od 1300°C.

Sekundarni filc

2. Masa dobijena procesom topljenja u kupolnoj peći se kontrolisano dovodi na točkove centrifuge gde se vrši raspredanje mase u vlakna. Točkovi centrifuge razbijaju masu u kapljice; kroz točkove se uduvava vazduh koji nastale kapljice razvlači u vlakna. U isto vreme se dodaje i vezivo, jer sama vlakna moraju na neki način da se povežu. Kroz maglu veziva se vlakna duvaju u sabirnu komoru i tako nastaje tzv. primarni filc kamene vune.

3. Primarni filc zatim stiže do takozvanog klatna, tj. sistema za slaganje vune, koji je zapravo preduslov da kamena vuna ima odlične termoizolacione karakteristike, jer obezbeđuje ravnomernu distribuciju vlakana i visok stepen njihove isprepletanosti (tako se stvara više mesta za ‘zadržavanje vazduha’ u kamenoj vuni, što je jedan od primarnih uslova za funkcionisanje izolacionog materijala – jer, kao što znamo, vazduh je najbolji izolator).

4. Tako složen i mehanički obrađen filc ulazi u komoru gde se vrši proces sazrevanja tj. učvršćivanja veziva, čime se formiraju finalne tehničke karakteristike proizvoda. Proces se vrši na 270°C.

5. Nakon izlaska iz komore sledi još sečenje na tražene dimnzije, slaganje i pakovanje finalnih proizvoda.

Kako razlikovati proizvode od kamene vune?

Na prvi pogled, sve ploče kamene vune su iste, pa kako onda znati gde se koja koristi?

Iako dimenziono identične, svaki proizvod od kamene mineralne vune ima svoje tehničke karakteristike, posebno kreirane da odgovaraju primeni u određenim delovima konstrukcije. Tako će, na primer, proizvod namenjen kosom krovu biti neupotrebljiv na fasadi, a proizvod koji se koristi u ventilisanim fasadama neće vršiti svoju funkciju u ravnom krovu.

Proizvodi različitih tehničkih karakteristika se dobijaju različitim recepturama i finim podešavanjima u toku procesa proizvodnje, kako bi se dobile različite gustine i debljine proizvoda. Namena proizvoda kao i njegove osnovne karakteristike (koeficijent toplotne provodljivosti, dimenzije) jasno su navedene na etiketi svakog našeg proizvoda.

Uostalom, ono što korisnik treba da zna je – gde želi da ugradi izolaciju. Jer za svako mesto na zgradi, postoji pogodan proizvod!

Doprinos razvoju industrije izolacionih materijala

Pre tačno 10 godina dogodila se revolucija u industriji izolacionih materijala – Knauf Insulation je patentirao Ecose Technology, jedinstveno bio-vezivo na bazi brzo obnovljivih materija iz prirode, umesto na bazi naftnih derivata. Ova tehnologija je prvo primenjena u staklenoj mineralnoj vuni u svim njihovim fabrikama u svetu. U kamenoj mineralnoj vuni primena je počela 2016. godine i to baš u fabrici u Surdulici!

I priroda je rekla svoje – sa ovih proizvodnih linija je potekla vuna braon boje! Nastali su proizvodi u koje se ne dodaje formaldehid, boje ni akril, koji manje praše i lakše se seku.

Za ovu tehnologiju, Knauf Insulation mineralne vune su, između ostalih priznanja, dobile i Eurofins Gold Sertifikat za kvalitet unutrašnjeg vazduha u prostorijama u kojima su ugrađene. Eurofins je vodeća međunarodna grupacija laboratorija koja proučava i ispituje industrijske proizvode, a zlatno odličje je najviše što neki proizvod može dobiti u svojoj kategoriji.

Kako proces proizvodnje kamene vune utiče na životnu sredinu

Od 2005. do danas je u surduličku fabriku uloženo preko 30 miliona evra. Veliki deo tog novca ugrađen je u najsavremeniju opremu za prečišavanje gasova i otpadnih voda, kako industrijska proizvodnja ne bi narušila životnu sredinu.

Sa najsavremenijim sistemom prečišćavanja dimnih gasova – prašina i ugljen monoksid su u potpunosti eliminisani, a veliki deo energije se vraća nazad u proces proizvodnje.

Tehnička voda iz proizvodnje koristi se za zagrevanje proizvodne hale i administrativnih prostorija.

Na ovaj način, proizvodnja kamene vune i sami proizvodi su održivi, kao i objekti u kojima su ugrađeni.