Za mnoge ljude, početak toplijeg vremena znači korišćenje stare četke i ribanje ljigavog sloja mahovine, algi, gljivica i bakterija koje su se nakupile na garnituri za sedenje tokom hladnih meseci. Ali uskoro ćemo moći da se pozdravimo sa ovim zamornim poslom zahvaljujući istraživačima sa Fraunhofer instituta koji su razvili premaze koji se aktiviraju sunčevim zracima i uništavaju organske supstance koje se pričvršćuju na različitim površinama.
Fotokatalitički premazi koji su razvijeni na Fraunhofer institutu za tanke filmove i površinsko inženjerstvo (IST - Fraunhofer Institute for Thin Films and Surface Engineering) zapošljavaju molekule titanijum dioksida koji se "aktiviraju" pomoću UV svetlosti u sunčevim zracima i proizvode slobodne radikale u elektrohemijskoj reakciji. Ovi molekuli slobodnih radikala uništavaju zidove ćelija bakterija, gljivica i sličnih organizama pre nego što prodru u citoplazmu i oštete DNK organizma.
Istraživači sa Fraunhofera su krenuli da otkriju na kojim vrstama organskih elemenata su ovi fotokatalitički premazi efekasni. Doktor Iris Trick, grupni menadžer u Fraunhofer institutu za interfejs inženjerstvo i biotehnologiju (IGB - Fraunhofer Institute for Interfacial Engineering and Biotechnology), koji se nalazi u Štutgartu, sproveo je testove napolju na naslonima za ruke plastičnih baštenskih stolica, gde je na jednoj grupi stolica nanešen premaz.
Prvo su naprskali premazane i nepremazane oslonce za ruke sa mešavinom raznih bakterija, mahovina, algi i gljiva i ostavili ih izložene vremenskim uslovima dve godine. Nakon ovog perioda ekipa kaže da je bilo skoro nemoguće ukloniti sloj prljavštine sa nepremazene stolice, dok je premazana stolica ostala skoro potpuno čista i bela.
U laboratoriji su istraživači takođe testirali efikasnost premaza na nizu drugih površina. Primenili su do 30 različitih vrsta gljivica, bakterijskih kultura i algi na premazane i nepremazane površine i uporedili su njihovo evoluiranje. Rezultati su pokazali da potencijalne aplikacije fotokatalitičkih premaza mogu biti mnogo veće od baštenskih nameštaja.
Deset Fraunhofer instituta su se sada udružili sa Fraunhofer Fotokatalističkom Alijansom kako bi istražili razne mogućnosti ove tehnologije.
Plastična stolica bez (levo) i sa (desno) samočistećim fotokatalističkim premazom
Jedan tim želi da upotrebi molekule titanijum dioksida u farbama koje mogu biti primenjene na fasadama objekata kako bi ostale čiste kada su izložene sunčevoj svetlosti. Ako se zidovi isprljaju, premazi razlažu organske zagađivače i farba ostaje relativno čista.
Drugi tim je razvio samoćisteći premaz za staklene površine koje se mogu koristiti na displejima, kao što su ekrani pametnih telefona.
"Ako nanesete tanak sloj titanijum dioksida na staklenu površinu kao što je ekran pametnog telegona, ulja sa kože i otisci prstiju postepeno nestaju sa ekrana sami od sebe", kaže dr Majkl Vergol (Michael Vergöhl), šef odeljenja Fraunhofer IST-a.
Za razliku od prethodnih fotokatalističkih površina koji bi trebalo da budu na suncu po tri dana kako bi njihova magija samočišćenja delovala, novi premazi samo zahtevaju jedan sat sunčeve svetlosti. Istraživači kažu da je sledeći korak razvoj materijala koji se mogu aktivirati veštačkim svetlom.
Linkovi:
Povezani tekstovi sa portala Gradjevinarstvo.rs:
- Polimerni premazi koje se obnavljaju pod dejstvom UV zraka
- Beton koji se sam čisti i smanjuje zagađenost vazduha zahvaljujući fotokatalizatorima
- Nanoteksturna multifunkcionalna stakla koja odbijaju vodu i prašinu (video)
- Samočisteće staklo
- Nano premaz koji sprečava prodor vode, ali ne i vazduha (video)
