Kao jedna od najpoznatijih zgrada u Njujorku, kao i u svetu, zgrada Flatiron (u slobodnom prevodu - Pegla) je bila/jeste inovativna arhitektonska poruka na početku 20. veka. Projektovana od strane arhitekte Danijela Burnhama (Daniel Burnham) zgrada je završena 1902. godine.
Flatiron zgrada je u to vreme predstavljala vrhunski arhitektonski dizajn u pojavnoj eri izgradnje nebodera od čeličnih konstrukcija u Sjedinjenim Američkim Državama. Poznata po svom trouglastom obliku i raskrsnici 5. Avenije i Brodveja, Flatiron zgrada sa svojim orijentirskim uticaj je transformisala čitav prostoj Menhetna.
Menhetn je bio i uvek će biti sinonim za opšte nametanje mrežnog (grid) sistema koji definiše ceo grad, gde je svaki blok deo većeg kolektivnog sistema. Sa istorijom holandskog i engleskog uticaja, urbanistički pravougaoni, mrežni sistem je uveden 1811. godine i on ima trenutke diskontinuiteta gde ulice poput Canal i Brodveja seku preko mreže i formiraju preostala mesta koja su obično suviše mala (ili teška) za izgradnju.
Međutim, trouglasti preostali prosto koji je nastao ukrštanjem 5. Avenije, Brodveja i 23-će ulice je stvorio jednu od najpriznatijih i najpoznatijih zgrada u arhitekturi. Zemljište na kome sada stoji Flatiron zgrada je prošlo kroz mnogo ruku pre nego što je postalo ono što je danas.
Često nerazvijeno i u stalnom stanju fluktuacije između vlasnika sve dok nije kupljeno od strane Harija S. Bleka (Harry S. Black), direktora kompanije Fuller - građevinske firme koje je specijalizovana za čelične konstrukcije i nebodere - za potrebe izgradnje glavnog sedišta kompanije Fuller. Nakon toga, Blek je angažovao čikaškog arhitektu Danijela Burnhama da projektuje Fuller zgradu - čije je ime kasnije promenjeno u Flatiron zbog istorijske i lokacijske reference.
Pre nego što je projektovao Flatiron zgradu, arhitekta Burnham je projektovao nebodere od čeličnih konstrukcija u Čikagu, a najznačajniji od njih su zgrada Rookery i Reliance. Sa Flatiron zgradom, Burnham je iskoristi oblik parcele da stvori bazu zgrade; implementirao je renesansnu projektnu estetiku sa stilom Beaux-Arts (neoklasični arhitektonski stil predavan na fakultetu École des Beaux-Arts u Parizu), što je rezultiralo tripartitnom čeličnom neboderu koji podseća na antički stub: osnova, telo i kapitel. Slično starijim presedanima u arhitekturi, Flatiron zgrada izgleda teška i čvrsta, jer ima čvrstu bazu koja postaje vitkija kako se kreće ka kapitelu.
Stilizovanje Beaux-Arts-a i detalji su dali čeličnom neboderu notu arhitektonskog prisustva koji je vladao u Evropi u tom trenutku. Zgrada je obložena krečnjakom i glaziranom terakotom (keramički građevinski materijal pupularan u SAD u tom periodu), koji pojačavaju njenu tešku, ali ipak bogatu estetiku.
Jedan od najzanimljivijih aspekata Flatiron zgrade je taj što njen dizajn naglašava trouglastu lokaciju, koja je nastala zbog oštrog ugla koji stvaraju 5. Avenija i Brodvej, gde je severni deo zgrade širok samo dva metra. Njegov uzak profil stvara zanimljivu prostornu konfiguraciju unutar zgrade gde kosi zidovi smeštaju uske ugaone kancelarije koje pružaju fenomenalne panoramske poglede na Menheten.
Tokom izgradnje, njujorčani su verovali da čelični ram Flatiron objekta neće izdržati jake vetrove sa kojima se Menheten suočava. Uprkos prvobitnim zamislima, zgrada je projektovana da primi četiri puta tipičnog opterećenja od vetra u cilju stabilizacije i zadržala je svoj prepoznatljiv trouglasti oblik.
Već preko 100 godina, Flatiron zgrada je arhitektonska ikona i međunarodna turistička atrakcija. Iako je još uvek privatna poslovna zgrada, ta činjenica ne sprečava čuđenje ljudi i divljenje kada je prvi put ugledaju.
Od njene izgradnje, zgrada Flatiron je od strane grada Njujorka, kao i Sjedinjenih Američkih Država, proglašena istorijskim kulturnim dobrom.
Više o objektu:
Ime: Flatiron Building
Lokacija: Menheten, grad Njujork, država Njujork, Sjedinjene Američke Države
Izgradnja: 1902. godine
Linkovi:
Povezani tekstovi sa portala Gradjevinarstvo.rs:
